Figuur 14. De schoenendoosfabriek. In 2000 aangekondigd en in 2005 gerealiseerd. Zullen de grootschalige chemische fabrieken ooit tot het verleden behoren? 24 Getallen van BHRgroup, website: www.bhrgroup.com. 25 Prof. Dr. Ir. A. Stankiewicz, Inaugurele rede bij aanvaarding van het ambt van Hoogleraar Procesintensificatie, Technische Universiteit Delft, 21 april 2006. De voordelen van miniaturisering zijn legio: ingrijpende reductie van materiaalgebruik, energieconsumptie en afvalstromen. Een indruk van de afnames: kapitaalkosten (-60%), energieverbruik (-70%) en ruimtebeslag (-99,8%). En dat bij een rendementsverbetering van 93%.24 Tegen deze achtergrond valt te begrijpen dat professor Stankiewicz de huidige procesindustrie als “middeleeuws” bestempelt: “de chemische industrie anno 2006 is gebaseerd op middeleeuwse technieken; (…) de geroerde tank is nog steeds het meest voorkomende procestechnologische systeem.”25 Procesintensificatie stelt hier fundamenteel andere principes tegenover, zoals continuprocessen in plaats van batchprocessen en verbetering van de condities waaronder reacties plaatsvinden. Dit heeft een betere kwaliteit van het eindproduct tot gevolg én het vergroot de veiligheid van de installaties. Stankiewicz in zijn inaugurele rede: “Procesintensificatie in de Union Carbide-fabriek in Bhopal had de grootste industriële ramp in de menselijke geschiedenis kunnen voorkomen. De voorraad giftig methylisocyanate zou verminderd zijn geweest van 41 ton tot ongeveer 10 kilogram.” Miniaturisering schept niet alleen mogelijkheden voor de pharma en fijnchemie. Enkele gevallen zijn inmiddels bekend van microreactors voor de bulkchemie. Grootste sta–in-de-weg voor de introductie van de nieuwe techniek zijn de bestaande fabrieken en investeringen. Investeerders kiezen liever voor levensduurverlenging van bestaande installaties, dan voor slopen en vervangen door state of the art-technieken. In de nutsvoorzieningen is miniaturisering ook een ontluikend thema. Rendementen van waterzuivering en energieomzetting stijgen indien meer “op maat” en minder op “grote centrale schaal” wordt gedacht en georganiseerd. Door de schaal af te stemmen op de lokale behoeften en het lokale aanbod aan duurzame hulpbronnen, zijn ingrijpende vorderingen te maken met verduurzaming van de nutsvoorziening. De techniek wijst de weg in de richting van decentralisatie. De grootste verandering wordt echter gevergd van het denken over de bestaande infrastructuur, ingesleten organisatiepatronen en gevestigde belangen. Pagina 49
Pagina 51Interactieve digi-jaarverslag, deze spaarprogramma of krant is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal maken van online gebruiksaanwijzingen.
303 Lees publicatie 100Home