38 woestbaar. Zelfs bij grote calamiteiten en storingen in de algemene netten zal minstens de benodigde hulpenergie beschikbaar zijn om primaire voorzieningen te laten functioneren. 6.2 Industriële revolutie Nieuwe Nuts past in een breder kader van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Je kunt zeggen: het industriële tijdperk loopt op zijn eind. De bulktank wordt vervangen door een microreactor. Arbeid draait minder om spierkracht, en meer om handen die weten wat ze moeten doen. Slimmere technieken leveren comfortabelere systemen, die met minder verspilling hun werk kunnen doen. Woorden als cleantech raken in de mode. De industriële revolutie bracht een scheiding tussen functies zoals wonen en werken. Machines werden te zwaar, te vuil en te groot voor de achtertuin. Ze moesten in ploegen worden bediend. Het werk werd op een fabriekslocatie bijeengebracht en voor de werkers werden aparte woonlocaties ontwikkeld. Dit ging gepaard met een geweldige bevolkingstoename; in enkele generaties verschoof het zwaartepunt van maatschappelijk leven van een natuurlijke naar een stedelijke omgeving. Mensen bouwden niet meer zelf hun huizen; het werd voor hen gedaan. De maatschappelijke ruimte en de voorzieningen kwamen steeds verder van de mensen af te staan. Organisaties en systemen namen steeds meer uit handen. De band tussen de mens en zijn ecosysteem vervaagde. De band tussen mens en economie werd des te sterker. Grootschaligheid en planmatigheid namen de overhand. Het industriële apparaat consolideerde in standaardisatie en centralisatie.20 De industriële schaal regeert en die schaal betekent onder andere: zo groot als het maar kan zijn. 20 Zie onder andere Jacques Ellul, “The Technological Society”, 1954. Figuur 13. Gustave Doré, “Over London by rail”, circa 1870. Geromantiseerd icoon van verstedelijking en industrialisatie. Pagina 47
Pagina 49Interactieve e-reisgids, deze pdf of verenigingsblad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een online publicatie omzetten van digitale handleidingen.
303 Lees publicatie 100Home