30 technieken die hier en daar al worden toegepast. Omzettingsrendementen nemen dan toe, en zelfs de verbrandingsgassen zijn dan nuttig te gebruiken (zie hoofdstuk 8 en 9). Vergaste steenkool is bovendien relatief goedkoop te transporteren. Zo kan de omzetting daar plaatsvinden waar ook de warmte en de CO2 kunnen worden gebruikt. Het gehele proces van steenkool tot energie wordt dan een stuk efficiënter en minder vervuilend. Het kan zelfs onderdeel worden van een kringloop waarin de vrijkomende CO2 weer wordt benut voor de bemesting van gewassen. Voor een duurzame wereld hoeven we niet plotseling te breken met olie en kolen. Wel moet anders met de beschikbare hulpbronnen worden omgegaan. Zo moet niet eenzijdig op enkele bronnen worden gesteund. Uitputting en schaarste worden dan al minder dominant. Vervuiling kan worden aangepakt door een integrale herziening van processen. Dat vraagt echter wel de durf om te breken met bestaande structuren, en het vermogen om zaken op een andere manier te bezien, en vervolgens ook anders te organiseren. 5.3 De kringloopeconomie De grootschalige industriële economie is gebaseerd op verbruik. Grondstoffen worden verwerkt in lineaire patronen: delven, bewerken, tot product maken en verkopen. Het primaire economische proces is daarmee voltooid. In de kern is dit echter een proces van uitputting van hulpbronnen en het op diffuse wijze in het milieu brengen van materialen – dit laatste in de vorm van producten en afval. Het doel van dit alles is een geldstroom. Het langetermijnresultaat is echter waardevernietiging en vervuiling. Een duurzame wereld vraag ombuiging van dit lineaire productie- en consumptiepatroon. In de plaats komen kringlopen. Wat nu “consumptie” heet, is dan een fase in een voortdurend creatieproces. Op enkele gebieden zijn dergelijke kringlopen al ontstaan. Meestal omdat betrokken materialen zich in bulk laten inzamelen en omzetten. Vele Nederlanders zijn zo al actief onderdeel van de gebruikskringlopen voor glas en papier. Biosfeer en technosfeer In “Cradle To Cradle/Remaking the way we make things” (North Point Press, 2002 ) schetsen William McDonough en Michael Braungart een perspectief voor de kringloopeconomie. Zij stellen voor om product en productieproces te ontwerpen als onderdeel van een kringloop. Dit voor alle materialen waarvan het product is gemaakt. Ze onderscheiden daarbij twee sferen waartoe materialen kunnen behoren: de biosfeer en de technosfeer. In de biosfeer gaat het om een kringloop waar de natuur voor kan zorgen. In de technosfeer moeten mensen dat doen. Veel bestaande kringlopen schieten volgens McDonough en Braungart nog tekort. Ze zijn geen wezenlijke kringlopen maar vertragingen van het verval van materialen en vermindering van de diffusie van hulpbronnen (vervuiling). Pagina 39

Pagina 41

Interactieve digitale reisgids, deze drukwerk of vakblad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar uitgeven van internet jaarverslagen.

303 Lees publicatie 100Home


You need flash player to view this online publication