In tegenstelling tot glas laten folies NIR-straling door. Dit is warmtestraling (>2500 nm) vanaf het gewas en relatief warme kasonderdelen. Bij een heldere nacht betekent dit grote afkoeling. Warmteschermen zijn hierdoor noodzakelijk. De NIR-doorlatendheid is bij ETFE relatief laag vergeleken met andere folies: 15-20% t.o.v. 20-40% van andere folies. 2.3 Doorlatendheid van licht ETFE is enorm transparant: een drielaagskussen heeft nog een lichttoetreding (LTA) van 86%, en een zontoetreding (ZTA) van 86%, vergeleken met een ZTA van 65% en een LTA van 75% bij HR++glas. ETFE laat alle ultraviolette straling (uv, golflengten 300-400 nm) door; glas doet dit veel minder. Voor buitenplanten als bomen wordt vermoed dat ze hierdoor compacter groeien, vaster van kleur blijven en beter afharden. Het belangrijkst voor alle gewassen is fotosynthetisch actieve straling (PAR, golflengten 400-700 nm). Uit onderzoek in Wageningen is gebleken dat ETFE 94% directe PAR-straling doorlaat en 88% aan diffuse PAR-straling. ETFE in diffuusuitvoering zorgt ervoor dat het licht gespreid de kas inkomt, waardoor er minder kans op gewasverbranding is bij intensieve zonnestraling, er minder harde schaduwplekken zijn en licht beter onderin komt bij een hoog gewas. Diffuse folie lijkt minder transparant omdat er minder goed doorheen gekeken kan worden, maar de hoeveelheid licht die erdoorheen valt is hoger. ETFE presteert bij diffuus licht beter dan wit of helder glas. Door wolken en de lage zoninval is er ’s winters veel diffuus licht, waardoor dit een belangrijk voordeel is. Glas moet geregeld schoongemaakt worden, vooral als het horizontaal is toegepast en regen er vrij opvalt. Dit vermindert de lichtdoorlatendheid aanzienlijk. ETFE is een geëxtrudeerde folie, wat betekent dat het materiaal extreem glad is en vuil er niet op kan hechten. Bovendien is ETFE erg anti-adhesief, waardoor al het vuil bij een regenbui wegspoelt. Eens in de vier tot tien jaar dient ETFE schoongemaakt te worden aan de binnenkant, waar geen regen komt. Een veelgehoord vooroordeel is dat folie troebel wordt na enkele jaren. Vroeger was dit zo, vooral bij PE-folie, maar tegenwoordig worden er stoffen in ETFE gemengd waardoor het niet veroudert onder daglicht. Transparantie kan opzettelijk verminderd worden door de folie te bedrukken. Een andere mogelijkheid is het toepassen van een meerlaagse folie, waarbij de onderlinge afstand en positie de transparantie kan regelen. ETFE kan eenvoudig in grotere vlakken worden aangebracht en door gewichtsbesparing kan de gevelconstructie dunner uitgevoerd worden. Hierdoor zal de constructie ook minder daglicht wegvangen. Door het aanbrengen van een metaalcoating (low E-coating), zoals toegepast op HR+ glas, worden de lange golven gereflecteerd. Afhankelijk van het gewenste effect kan hiermee warmte beter binnen of buiten gehouden worden. ETFE kan ook eenvoudig beprint of gekleurd worden. Uit onderzoek is gebleken dat bijvoorbeeld sla beter groeit onder rood licht. Beprinting kan als zonwering werken. In het Jinso-paviljoen in Amsterdam kunnen twee interne lagen folie bewegen door verandering in luchtdruk. Als twee lagen op elkaar worden gedrukt, wordt de ruimte 7 Pagina 13
Pagina 15Interactieve digitale rapport, deze gids of uitgave is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een digitale publicatie converteren van ereisgidsen.
423 Lees publicatie 118Home